هر چند از سالهای قبل و بخصوص بعد از حوادث منطقه ای ، حماس به دلیل تعارض منافع خود دفتر خود در دمشق را بست و راهی کشورهای قطر و آفریقای جنوبی شد. اما به هرحال حماس در عرصه سیاسی دچار معضلات مهمی شده بود. از یک سو ایران به دلایل مهمی در کنار اسد ماند اما حماس در محوری مغایر با ایران گام نهاد. دولت اخوانی حامی آنها در مصر دولت مستعجل بود و با برکناری مرسی مصر سیسی حماس را پس می زد.
از طرف دیگر اختلافات داخلی و بالاتر از آن محاصره سرزمینی غزه سبب فشار زیادی بر روی این تشکیلات نظام – سیاسی مقاومت شد. از دو سال پیش دفتر سیاسی حماس گرایش های غیر ایرانی و سوری خود را بیشتر نموده و حتی برای ائتلاف نظامی عربستان علیه یمن نیز قول مساعدت داده بود.
به هر حال سند جدید حماس که حاوی نکات مهم زیر است نشان از چرخش هر چه بیشتر قرائت رسمی مقاومت که از سوی ایران ارائه و در طول 4 دهه گذشته تبلیغ شده است ، دارد.
1-پذیرش مرزهای 1967 در حالیکه آرمان فلسطین در مرزهای عقیدتی مسلمانان به محو اسرائیل اشاره داشته است.
2- شهر قدس پایتخت کشور فلسطین است
این نکته البته امری بدیهی و مورد تائید تمام گروه های مدافع حقوق فلسطین است.
3-تفکیک یهود و صهیونیزم
مبارزه با پروژه صهیونیسم جنگ با یهودیان به علت دین آنها نیست، و حماس هرگز با یهودیان صرفا بخاطر یهودی بودن وارد نبرد نشده است، بلکه علیه صهیونیست‌های اشغالگر و غاصب وارد مبارزه شده است . در حالیکه در ماده 28 سند 1988 عنوان شده بود اسرائیل، یهودیت و یهودیان برای اسلام و مسلمانان چالش ایجاد می‌کنند. این چرخش در بسیاری از مجامع سیاسی حتی از چرخش سرزمینی حماس نیز مهمتر ارزیابی شده است.
4-تفاوت مهم سند 1988 با سند 2016 عدم تلاش برای محو اسرائیل
دعوت صریح به لزوم از بین بردن موجودیت اسرائیل بود که در سند جدید حماس که شب گذشته رونمایی شد حذف شده است. درحالیکه طرح این آرمان بارها و بارها موجب جنجال های جهانی علیه محور مقاومت شده بود.
خلاصه آرمان حماس
خلاصه آرمان حماس را می توان در قابل گزاره زیر ارائه نمود. تا تحقق پروژه آزادسازی، بازگشت آوارگان و تشکیل کشور با حاکمیت کامل به پایتختی قدس ادامه خواهد داشت.
این نکات مهم سند 2016 به خوبی بازتاب دهنده شرایط سختی است که حماس در آن قرار گرفته است و امید است این تغییرات تاکتیکی زمینه ای برای زاویه گیری بیشتر با آرمان فلسطین نشود . شرایطی که بر سر جنبش فتح آمد.