بازار اختلافات و ائتلافات همیشه در موسم انتخابات داغتر میشود. اکنون که فضای سیاسی کشور تحت تاثیر انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی قرار گرفته شاهدیم که هر دو جریان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا علی رغم اختلافات درونی خود به دنبال شکل دادن ائتلافها و استفاده از ظرفیتهای طیفهای مختلف هستند. اضافه شدن نیروهای معتدل نزدیک به دولت که در انتخابات ریاست جمهوری با تکیه با میانه روی توانستد پیروز میدان شوند به این بازی، اوضاع را پیچیدهتر میکند.
فرصت باقی مانده تا انتخابات روشن میکند که اختلافات کنونی چطور ادامه یا خاتمه خواهد یافت، کدام طیفها سهم بیشتری از مناسبات انتخاباتی میگیرند و چه کسانی محور وحدت میشوند. چانه زنیهای سیاسی در این مدت مسیر ائتلافها تعیین کرده و معلوم میشود که نقش منافع ملی و منافع جناحی در آرایش انتخاباتی نیروهای سیاسی کشور چقدر است.
نگاهی به وضعیت کنونی اصلاح طلبان و اصولگرایان نشان میدهد که هر دو جریان با مشکلات و اختلافات درونی قابل توجهی دست به گریبان هستند. اگرچه نعیمی رز سخنگوی فراکسیون رهروان با تاکید بر اینکه اختلاف نظرها میان اصولگرایان سلیقهایی است و نه مکتبی از عزم این جریان برای دستیابی به وحدت میگوید و باور دارد که اختلافات بین اصولگرایان موجب قدرت گیری رقیب خواهد شد و لطف الله فروزنده از تمایل به ریاست لاریجانی در مجلس آتی می گوید تا به نظر آید که اختلافات این جریان در مرحله توافق در مورد ریاست است اما اظهار نظرهای اخیر چهرههای مطرح اصولگرا در ماههای اخیر روشن میکند که اختلاف نظرهای کنونی چیزی فراتر از اختلاف سلیقه است.
فاصله موجود میان تندروها و میانه روها اصولگرا را میتوان اصلیترین چالش این جریان به حساب آورد زیرا بسیاری از اصولگرایان با اعتقاد بر اینکه پذیرش طیف تندرو و سهم خواهیهای آنان حتی اگر به پیروزی در انتخابات آتی منجر شود هم به آینده و اعتبار این جریان آسیب خواهد زد.
در مقابل برخی از اصولگرایان نیز از واگذار کردن این مصاف و شک گیری مجلسی شبیه مجلس ششم نگران هست و به صرافت افتادهاند که برای جلوگیری از این شکست حتی با طیف تندروی پایداری هم ائتلاف کنند.
بازگشت احتمالی یاران احمدینژاد را نیز نمیتوان در حساب و کتابهای جریان اصولگرا بیاثر دانست. اختلاف میان علی لاریجانی و محمدرضا باهنر نیز تحت تاثیر همین احتمال و پذیرش یا عدم پذیرش آنان و البته طیف پایداری است. باهنر در ماههای اخیر بارها از امکان ائتلاف با جبهه پایداریها سخن گفته و احتمال ائتلاف با اصلاح طلبان میان رو را محکوم به شکست دانسته است.
او ضمن تمایل استفاده از ظرفیتهای پایداری بر ضرورت ائتلاف زیر چتر جامعتین نیز تاکید کرده است و بعد از این موضع گیری بود که حزب موتلفه - یکی از اعضای جبهه پیروان خط امام و رهبری - نشستی سهجانبه با حضور جبهه پایداری و جمعیت ایثارگران برگزار کرد.
این در حالی است که موضع علی لاریجانی و هوادارانش تنها به مخالفت با ائتلاف با تندروها ختم نمیشود و زمزمههایی مبنی بر احتمال ائتلاف آنان با اعتدالیون نزدیک به دولت نیز شنیده میشود.
سوال اینجااست که آیا این ائتلاف در شرایط کنونی چقدر میتواند قابل تحقق باشد و در این صورت تکلیف مناسبات اعتدالیون با اصلاح طلبان چه خواهد بود. محمدرضا خباز معاون تقنینی معاون پارلمانی رییس جمهور در گفتوگو با تابناک در این رابطه گفت: نیروهای اعتدال گرا به دنبال ائتلاف با ن میانه روها در هر دو جریان سیاسی کشور هستند و اشتراکات این میانه رو احتمال شکل گیری چنین ائتلافی را بیشتر می کند.
این کارشناس مسایل سیاسی افزود : بدیهی است که افراطیون هر دو جریان از چنین ائتلافی استقبال نمیکنند اما این بهترین راهکاری برای شکل گیری یک مجلس قوی و با ترکیب منطقی است.
روشن است که اصلاح طلبان نیز از نظر وحدت و یکپارچکی با چالشهایی مواجه هستند. اگرچه وضعیت در ارودگاه آنان نسبت به رقیب اصولگرا بهتر است و نتیجه انتخابات ۹۲ و پیروزی اعتدالیون که از نظر مشی سیاسی به اصلاح طلبان نزدیکیهایی دارند این امید را ایجاد کرده که در انتخابات آتی موفق باشند اما اختلافات درونی مسالی است که آنان هم از آن ناگزیر هستند.
ارایه فهرست واحد نخستین و مهمترین استراتژی اصلاح طلبان برای موفقیت در این انتخابات است لذا تهیه چنین فهرستی خود میتواند محلی برای ایجاد اختلافات باشد و مدیریت کردن فضای سیاسی و دستیابی به این هدف کار دشواری است.
یکی دیگر از مشکلات اصلاح طلبان که این روزها زمزمههای آن به گوش میرسد اختلافات موجود میان شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و شورای مشورتی رییس دولت اصلاحات برای داشتن نقش محوری در شکل دادن آرایش سیاسی این جریان است.
علاوه بر این اصلاح طلبان همچون همه ادوار گذشته انتخابات با چالش عبور از فیلتر شورای نگهبان نیز مواجه هستند و به همین خاطر است شاهد بودیم موسوی لاری از احتمال تعامل با برگزار کنندگان انتخابات گفته بود. اصلاح طلبان برای داشتن کاندیداهای با احتمال تایید صلاحیت بیشتر باید ار الگویی انتخابات ۹۲ استفاده کنند و این به معنی تمایل به سمت میانه روی است. با این فرض احتمال ائتلاف میان اصلاح طلبان و اعتدالیون نزدیک به دولت بیشتر میشود.
در این شرایط باید دید که میانه روهای هر دو جریان چگونه میدان میآیند و دولتیها با کدام یک از دو جریان ائتلاف میکنند؟ خباز با اشاره به این که در نه دوره مجلس گذشته توجه و تمرکز بر کمیت را تجربه کردهایم ، در پاسخ به این پرسش گفت : در انتخابات های گذشته نیروهای سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا تمام توان خود را به کار گرفتهاند تا تعداد کرسیهای بیشتری به دست آورند اما اکنون زمان آن است که کیفیت مجلس را مورد توجه قرار داده و شیوه دیگری اتخاذ کنیم.
وی افزود: در دورن هر دو جریان افراد کیفی و معتدلی هستند که میتوانند در مجلس در کنار دولت اعتدال گرا قرار گرفته و کشور را از فضای افراط و تفریط خارج کنند.