به نقل از خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه کویر، استان کرمان دارای ظرفیتها و توانمندیهای بسیاری در عرصههای مختلف است که متاسفانه تاکنون علیرغم وجود این فرصتها، به جایگاه شایسته خود در اقتصاد و توسعه دست نیافته است.
این استان ظرفیتهای فراوانی در حوزه کشاورزی و تولید انواع محصولات مختلف دارد و جنوب استان کرمان با شرایط آب و هوایی چهارفصل، دارای رتبههای برتر در تولید انواع محصولات کشاورزی است. رتبه اول تولید پسته، رتبه اول تولید خرما، رتبههای دوم در تولید گردو، مرکبات، گل محمدی و … از جمله ظرفیتهای کشاورزی استان کرمان هستند.
ظرفیت و دارایی دیگرِ پهناورترین استان کشور، معادن غنی و سرشار است که کرمان را با عنوان بهشت معادن ایران معرفی کرده و توسعه این حوزه نقش بسیار موثری در اقتصاد استان دارد.
این استان با تاریخ کهن و تمدن دیرینه نیز، نام بارزی در میراث فرهنگی و گردشگری برای خود دست و پا کرده است و وجود سه اثر تاریخی ثبت جهانی و بیش از ۶۰۰ اثر ثبت ملی، نشان از این دارایی ارزشمند است.
مسئولان همواره به فکر توسعه استان بوده و هر کدام کارهایی را در مدت تصدی خود در پهناورترین استان کشور انجام دادهاند اما نظرات متفاوتی برای توسعه استان وجود دارد.
برخی از نظرات راه توسعه و پیشرفت اقتصادی استان کرمان را از مسیر صنعت و معدن میدانند، گروهی بر ظرفیتهای گردشگری تاکید دارند و نظر دیگر، کشاورزی را حوزه دیگر توسعه معرفی میکنند.
البته با توجه به اینکه هنوز در بسیاری از سطوح کشاورزی استان از روشهای سنتیِ کشت و آبیاری بهرهگیری میشود، راندمان تولید پایین بوده و با توجه به بحران آب در استان کرمان، توسعه کشاورزی به صرفه نیست.
صنعت و معدن که به عنوان حوزه مطرح دیگر برای توسعه استان کرمان به شمار میرود، در حال حاضر بیشتر با خام فروشی پیش میرود. البته طرحهای صنعتی بسیاری برای جلوگیری از خام فروشی و تبدیل مواد معدنی با ارزش افزوده بیشتر در سطح استان تعریف شده که در سالهای آینده به بهرهبرداری میرسند.
در گردشگری و میراث فرهنگی استان کرمان هم نیازمند تبلیغات گسترده و معرفی درست استان هستیم تا ظرفیتهای این حوزه شناسانده و مورد اقبال گردشگران و دوست داران این حوزه در داخل و خارج از کشور واقع شوند.
میراث فرهنگی در استان کرمان بهدلیل پیشینه تاریخی و صنایع دستی که دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است که زمینه اشتغال، تولید ثروت و افزایش درآمد ملی ناشی از سرمایهگذاری و ظرفیتهای بسیار دیگری برای توسعه در حوزه میراث فرهنگی را فراهم میآورد.
سرمایهگذاری در بازارچههای صنایع دستی، واگذاری اماکن و خانههای تاریخی، مجتمعهای بینراهی و تفریحی، ساخت هتلهای چهار و پنج ستاره، رفع مشکلات و تقویت و توسعه مناطق نمونه گردشگری از مواردی است که باید در توسعه این صنعت مورد توجه واقع شود.
گردشگری یکی از مهمترین و موثرترین ابزار توسعه پایدار و اقتصاد هر جامعه است و امروز بیش از هر زمان دیگری به همراهی و همدلی مردم در جهت حفظ و حراست از آثار ارزشمند تاریخی نیازمندیم.
سند توسعه، سند اشتغال و طرح آمایش پاسخگوی قرارگیری استان در چندراهی توسعه
دکتر "حسین مهرابی” عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان در پاسخ به این سئوال که راه توسعه استان کرمان کدام حوزه است؟ به ایسنا گفت: پاسخ گفتن به این سئوال سخت است و به همین دلیل طرح های مختلفی برای پاسخ گفتن، در دست انجام است.
این اقتصاددان با بیان اینکه سند توسعه، سند اشتغال و طرح آمایش برای پاسخگویی به این پرسش است و هنوز جواب قطعی در این زمینه به وجود نیامده است، تصریح کرد: در بخش کشاورزی یکسری مشکلاتی داریم که بحث آب مهم ترین آن است و نمیشود از آن صرف نظر کرد و مسئله خیلی جدی است.
وی همچنین با اشاره به مشکل تکنولوژی پایین در این حوزه بیان کرد: از سوی دیگر مزایای بسیار خوبی مانند خاک، تنوع آب و هوایی و… در کشاورزی داریم که به توسعه یافتگی این بخش کمک شایانی خواهد کرد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در حوزه معدن و صنعت نیز پتانسیلهای خوبی در استان وجود دارد اما معدن، تحت تاثیر بازارهای جهانی قرار گرفته و با افت و خیزهای زیادی مواجه است و در صورتی که تکنولوژی بالا باشد، میتوان به خوبی در این زمینه کار کرد.
وی با بیان اینکه استان کرمان در صنایع غذایی فرصتهای خیلی زیادی دارد، افزود: مهمترین محدودیت در توسعه استان، آب است. چه برای کشاورزی و چه صنعت؛ در کنار آن محدودیتهای رقابتی وجود دارد که متاسفانه در حال حاضر در صنعت خیلی رقابتپذیری نداریم و لازمهاش این است که به سمت صنایع با بهرهوری بیشتر و قدرت رقابتی بیشتر در سطح دنیا برویم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان گفت: دو گروه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی باید خیلی در استان مورد توجه قرار گیرد که بتواند از تولیدات کنونی ارزش افزوده بیشتری به دست آورد و دیگر، صنایع پایین دستی معدنی است تا در هر دو حوزه از خام فروشی جلوگیری شود.
مهرابی اظهار کرد: باید در بخش کشاورزی به تغییر الگوی کشت برای استمرار کشاورزی کار کرد و به سمت کشت محصولات کم آبتر و بالا بردن بهرهوری و راندمان آب حرکت کرد.
وی با بیان اینکه باید زیرساختهای توسعه ایجاد شود تا بتوان بر مبنای آن قدرت رقابتپذیری را افزایش داد تصریح کرد: در این صورت است که میتوان گفت استان کرمان در کدام مسیر و توسعه یافتگی حرکت میکند.
این استاد اقتصاد با بیان اینکه عمده پارامترها در قدرت رقابتپذیری، هزینه و کیفیت است که به تکنولوژی تولید، نیروی انسانی ماهر و … بستگی دارد، خاطرنشان کرد: در راه توسعه، مجموعهای از مسائل وجود دارد که علت و معلول و زنجیره هم هستند و باید با هم دیده شوند.
باید به ظرفیتهای مختلف استان توجه شود
کرمان بهعنوان قطب ملی و فراملی معدن در برنامه ششم توسعه
اما "علیرضا رزم حسینی” استاندار کرمان هم در این زمینه به ایسنا می گوید: حوزه گردشگری جذابیت های متنوعی در آثار تاریخی، صنایع دستی و … با مصادیق گوناگون دارد که با توجه به ظرفیتهای خوب این حوزه، هر شهرستان می تواند به عنوان یک مقصد گردشگری، صنایع دستی و جاذبههای خاص به دنیا معرفی شود.
وی افزود: صنعت و معدن استان نیز دارای دامنه وسیع است و باید کارهای صورت گرفته در این زمینه اعلام شود. با توجه به اینکه استان کرمان رتبه اول معادن کشور را دارد و مقام معظم رهبری و رییس جمهور تاکید بر جلوگیری از خام فروشی دارند باید در این زمینه بیش از گذشته کار کنیم و خوشبختانه طرحهای نسبتا خوبی نیز در دولت تدبیر و امید در این زمینه در نظر گرفته شده است.
رزم حسینی با تاکید بر مسئولیت اجتماعی معادن تصریح کرد: مسئولیتهای اجتماعی معادن بسیار مهم است و باید کاری کنیم که بتوانیم ارزش افزوده این حوزه را در خود استان هزینه کنیم.
استاندار کرمان بیان کرد: باید معادن به سمت صنایع فرآوری بروند و ما نیز در برنامه ششم توسعه استان کرمان را به عنوان قطب ملی و فراملی معدن پیشنهاد دادهایم و امیدواریم نیز مهم نیز عملیاتی و اجرایی شود.
عالی ترین مقام اجرایی دولت در استان در ادامه با اشاره به حوزه کشاورزی در استان کرمان افزود: حوزه کشاورزی استان کرمان نیز سهم قابل ملاحظه ای در اشتغال استان و تولید کشور دارد و باید به سمت اجرای طرح همیاران آب در این بخش برویم و افزایش راندمان در سطح و آبیاری نوین را دنبال کنیم.
رزم حسینی گفت: باید بخش کشاورزی ر به گونه ای اداره کنیم که بهره وری افزایش یافه و کشاورزی نیز باقی بماند، زیرا با روند کنونی، سالانه ۱۰ درصد از مزارع و باغات ما خشک می شود و با کم آبی و کاهش تولید محصولات مواجه هستیم.
وی با تاکید بر اینکه باید به سمت کاهش سطح زیرکشت کشاورزی حرکت کنیم، افزود: به اعتقاد بنده میتوانیم با اجرای طرح همیاران آب، ۸۰۰ میلیون مترمکعب بیلان منفی مصرف آب در استان را با همکاری کشاورزان کاهش دهیم.
استاندار کرمان در ادامه به ایسنا گفت: باید برای کشت جدید براساس قابلیت هر شهرستان و روستا و میزان آب در آنجا کار کنیم که این طرح نیز برای کشور پایلوت خوبی بوده و به اعتقاد بنده یک کار بزرگی در حوزه آبی کشور صورت خواهد گرفت.
باید اولویتهای توسعه استان را متناسب با مزیتهای نسبی آن بخش تعریف کرد
دکتر”محمدرضا پورابراهیمی” نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی درباره راه های توسعه استان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: استان کرمان در زمینه های مختلفی ظرفیت دارد ضمن آنکه باید به این امر توجه کرد که در نظر گرفتن یک حوزه به معنای حذف دیگری نیست و می شود به حوزه های شاخص تر اولویت داد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: ظرفیت های بزرگی در صنعت و معدن، کشاورزی و گردشگری استان کرمان وجود دارد که به عنوان اساسی ترین پتانسیل ها باید در نظر قرار گیرند.
پورابراهیمی با تاکید بر اینکه باید برای توسعه استان و تمرکز بر یک حوزه، اولویت را متناسب با مزیت های نسبی آن بخش تعریف کنیم تصریح کر: در این راستا برنامه ۱۰ ساله ای تدوین و براساس آن پیش برویم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: طی سال های اجرای برنامه، با بازنگری که صورت می گیرد مشخصا نشان می دهد که شاید قرار باشد اولویت را حوزه دیگری قرار داده و بر آن بخش تمرکز کنیم و براساس ظرفیت ها، اولویت مشخص می شود.
پیشنهادهای یک اقتصاددان
"علیرضا شکیبایی” عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان معتقد است: تکیه شمال استان بر معادن مس، سنگ آهن و زغال سنگ است و پتانسیل معادن برای توسعه استان پیشنهاد می شود.
وی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه همچنین کشاورزی علمی را توصیه می کنیم، افزود: باید در کشاورزی استان یک انقلاب فناوری اتفاق افتد زیرا به علت بحران آب، امکان توسعه آن وجود ندارد و بخش عمده ای از کشاورزی این منطقه تا ۵ سال آینده از بین می رود.
شکیبایی تصریح کرد: باید به گونه ای این بخش را اداره کنیم تا بتوانیم اشتغال موجود و سطح زیر کشت را حفظ و تهدید کم آبی را کنترل کنیم. زندگی و اقتصاد برخی از مردم استان به کشاورزی وابسته است و اگر تحول اساسی صورت نگیرد، آینده خوبی برای این محدوده نمی بینیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه صنعت گردشگری و معدن در استان کرمان از پتانسیل بالایی برخوردار است، گفت: زیرساخت ها و پتانسیل صنعت گردشگری در کرمان آماده است، می توانیم امکانات این صنعت را در
قالب نمایشگاه های بین المللی و داخلی معرفی و از آنها استفاده کنیم.
پتانسیل جذاب و سودآور کویر
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان عنوان کرد: کویر، زمانی یک تهدید بود اما امروزه یک فرصت است. بطوریکه کویر در صنعت گردشگری یک گنجینه بسیار بزرگ به شمار می رود و تقریبا تمام گردشگرانی که پردرآمد هستند، بویژه گردشگران اروپایی و آمریکایی بسیار علاقمندند که کویر را ببینند و کویر جذابیت بسیار خوبی برای آنها دارد که در استان کرمان یک پهنه بسیار خوبی از کویر وجود دارد.
شکیبایی تصریح کرد: کویرشناسی و علم کویر یک جذابیت دیگری است که برخی گردشگران علمی خاصی را جذب میکند. ضمن آنکه در کویر هنوز منابعی وجود دارد که ناشناخته و مطالعه نشده است و پیشنهاد می کنم که دولت یکسری مطالعات زمین شناسی و مطالعات اکتشافی جدید را در صحنه کویر انجام دهد.
این اقتصاددان ادامه داد: حتما ناشناسههای زیادی در کویر وجود دارد که اگر مطالعات لازم توسط دولت صورت گیرد، می تواند فرصت های اقتصادی را به مجموعه فرصت های اقتصادی دیگر استان اضافه کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه برای توسعه، به یک وحدت و همدلی در بین مسوولان استان و نگاه علمی به مسائل و پرهیز از مسایل سیاسی نیاز داریم بیان کرد: یک همت در مسوولین رده بالای استان برای تغییر و تحول توسعه ای در استان کرمان وجود دارد اما در مدیران میانی و پایین دستی کمتر دیده می شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ناهماهنگی و عدم همراهی مدیران پایین دستی با مدیران بالادستی وجود دارد که نمی توانند از فرصتها و امکانات موجود به خوبی استفاده کنند. باید یک مکانیسمی پیدا کنیم که مدیران میانی و پایین دستی همگام با مدیران عالی استان شوند.